Baş­lı­ğa al­dı­ğım bu iki kav­ra­mı dün Baş­ba­kan Yar­dım­cı­sı Prof. Dr. Nu­man Kur­tul­muş'tan duy­dum. Ye­ni dün­ya­yı an­la­mak ve Tür­ki­ye'ye yo­rum­la­mak için her iki­si de önem­li. 

Ha­zar böl­ge­siy­le il­gi­li araş­tır­ma­la­rıy­la bi­li­nen Ha­zar Araş­tır­ma Ens­ti­tü­sü (HA­SEN) bu se­fer "Tür­ki­ye'nin Re­ka­bet Gü­cü ve Tran­sat­lan­tik Ti­ca­ret An­laş­ma­sı"nı ma­sa­ya ya­tı­ran bir pa­nel or­ga­ni­ze et­ti. Bu ko­nu­da bir­kaç araş­tır­ma da ya­yın­la­yan ens­ti­tü, ko­nuy­la il­gi­li en yet­kin ki­şi­ler­le ola­yın yo­rum­lan­ma­sı­nı sağ­la­dı. 

Pa­nel­de Kur­tul­muş'un bu iki kav­ra­mı, uzun va­de­de tar­tı­şı­la­cak gün­dem mad­de­si ol­du. Dün­ya ti­ca­re­tin­de ağır­lı­ğa sa­hip olan iki eko­no­mi de­vi ye­ni bir an­laş­ma için üç yıl­dır mü­za­ke­re­ler ya­pı­yor.

Dün­ya ti­ca­re­ti­nin yüz­de 80'ini et­ki­le­ye­cek olan TTIP ya­ni Tran­sat­lan­tik Ser­best Ti­ca­ret An­laş­ma­sı­’n­dan en faz­la et­ki­le­ne­cek olan ül­ke Tür­ki­ye gö­rü­nü­yor. 

Ya­ni Güm­rük Bir­li­ği ile AB bi­ze sı­fır güm­rük­le mal sa­ta­bi­li­yor. Di­ğer ta­raf­tan Ame­ri­ka ile stra­te­jik an­laş­ma­la­rı­mız var ve NA­TO'nun üye­si­yiz. An­cak bu ser­best ti­ca­ret­ten fay­da­la­na­mı­yo­ruz. 

Bir araş­tır­ma­ya gö­re, TTIP ile Tür­ki­ye'de iş­siz­lik 0,4 pu­an ar­ta­bi­le­cek ve GSYİH'da 2,5 pu­an dü­şüş ya­şa­na­bi­le­cek. 

Ül­ke­le­rin id­di­ala­rı ve uzun va­de­li pers­pek­tif­le­ri ol­ma­lı di­yen Baş­ba­kan Yar­dım­cı­sı, bu an­laş­ma­ya se­yir­ci kal­ma­ya­cak­la­rı­nı söy­lü­yor. 

Pe­ki, bu sü­reç­te ne­ler ola­cak?

Ma­lum, ge­çen ay iki ba­ka­nı­mız AB'de­ki gö­rüş­me­ler­de  Güm­rük Bir­li­ği­’nin "gün­cel­len­me­si­ni" di­le ge­tir­di­ler. Nu­man Kur­tul­muş, ko­nu­ya fark­lı bir açı­dan yak­la­şı­yor. Dün­ya hız­lı de­ği­şim için­de ve üç önem­li böl­ge giz­li bir ya­rış için­de. Ya­ni Tran­sat­lan­tik Böl­ge­si, Ge­liş­mek­te olan ül­ke­ler ya­ni BRIC ül­ke­le­ri ile Şan­gay Beş­li­si... 

Tür­ki­ye'nin mak­ro eko­no­mik den­ge­le­ri için­de güç­lü ol­ma­sı ye­ter­li de­ğil, di­yen Kur­tul­muş, "Ya­pı­sal re­form­la­rı­nı ko­ru­ya­rak, faz de­ği­şik­li­ği­ne gi­dil­me­si ge­re­ki­yor" di­yor. 

Kur­tul­muş, or­ta ge­lir tu­za­ğı gi­bi or­ta tek­no­lo­ji tu­za­ğı­na da dik­kat çek­ti. 

"Ye­ni faz"dan ne an­la­ma­lı­yız?

Da­ha çok üre­ten, ar­ge­’ye pay ayı­ran, dün­ya öl­çe­ğin­de mar­ka­la­rı olan, Ana­do­lu'nun bü­tün şe­hir­le­ri­nin re­ka­bet­çi ha­ri­ta­la­rı­nın ola­ca­ğı bir Tür­ki­ye...

SO­CAR Tür­ki­ye Baş­ka­nı Ke­nan Ya­vuz'un ifa­de­siy­le "Alt­ya­pı dev­ri­mi­ni, üre­tim dev­ri­miy­le de­vam et­ti­re­cek bir ya­pı" ku­rul­ma­sı ge­re­ki­yor. 

AB ve ABD'nin so­ru­nu şu: Dün­ya­nın bu gi­di­şiy­le önü­müz­de­ki 10 yıl­lık sü­reç­te, dün­ya ti­ca­re­tin­den yüz­de 5 da­ha az pay ala­cak­lar. Ja­pon­ya'nın kay­bı ise yüz­de 3. Ti­ca­ret Pa­si­fik'e doğ­ru ka­yı­yor. Tran­sat­lan­tik an­laş­ma­sı, ek­sen kay­ma­sı­na bir ça­re ola­rak dü­şü­nü­lü­yor. 

Tür­ki­ye'nin elin­de üç koz var ve bu sü­reç­te kul­la­na­bi­lir­se aley­hin­de­ki ge­liş­me­le­ri to­le­re ede­bi­lir. 

1. Güm­rük Bir­li­ği'nin sa­kın­ca­lı yön­le­ri­ni an­la­tıp, ABD ile ser­best ti­ca­ret an­laş­ma­sı im­za­la­mak.

2. Çok vi­tes­li ye­ni bir Av­ru­pa kav­ra­mı­nı ka­bul et­tir­mek. 

3. Özür di­le­me­ci bir tav­rı bı­ra­kıp, şu an­ki Tür­ki­ye po­tan­si­ye­li­ni gös­ter­mek ve bu po­tan­si­ye­li faz de­ği­şik­li­ği ile ba­şar­mak. 

Top­lan­tı­da ko­nu­şan Koç Hol­ding YK üye­si ve Ulus­la­ra­ra­sı Re­ka­bet Ku­ru­mu Baş­ka­nı Ali Y. Koç, Tür­ki­ye'nin re­ka­be­ti­ni ar­tı­ra­cak adım­lar atıl­ma­sı üze­rin­de dur­du ve sağ­lık, ta­rım ve ile­ti­şim alan­la­rın­da ko­nu­mu­nu güç­len­dir­me­si ge­rek­ti­ği­ni ha­tır­lat­tı. 

An­la­şı­lan se­çim­den son­ra Tür­ki­ye, "Ye­ni Faz" gi­bi pek çok ye­ni kav­ra­mı tar­tış­ma­ya baş­la­ya­cak.